Grzybica - profilaktyka, leczenie, słowniczek

Grzybica - najważniejsze pojęcia

Spis treści

⇑Dermatofity

grzyby chorobotwórcze najczęściej z rodzajów Trichophyton, Microsporum, Epidermophyton wywołujące grzybice (tzw. dermatomikozy) struktur skeratynizowanych organizmu, tzn. skóry, włosów, paznokci.

Dermatofity mogą być pochodzenia ludzkiego – antropofilne (w Polsce 64,3%), odzwierzęcego – zoofilne (35%) oraz geofilne, których rezerwuarem jest gleba (0,7%).

⇑Diagnostyka mikologiczna

badanie mikroskopowe materiału ze zmian chorobowych (fragmenty paznokcia, włosów, łusek naskórkowych). Gatunek grzyba określa się na podstawie hodowli na podłożu Sabourauda. Identyfikacji gatunkowej wyhodowanych grzybów dokonuje się na podstawie ich cech makroskopowych – kolor, utkanie kolonii oraz struktura jej powierzchni, a także cech makroskopowych.

⇑Drogi zakażenia grzybiczego

bezpośrednia – chory człowiek, chore zwierzę lub gleba
pośrednia – wspólne używanie przedmiotów codziennego użytku: gąbki do mycia, ręczników, nożyczek, obuwia

⇑Drożdżyce

choroby z grupy grzybic, wywoływane przez grzyby z grupy tzw. drożdżaków, które występują fizjologicznie na skórze i błonach śluzowych, zaś zmiany chorobowe powodują dopiero wtedy, gdy pojawią się dodatkowe sprzyjające czynniki np. załamanie sił odpornościowych organizmu, cukrzyca, awitaminoza, leczenie antybiotykami. Zmiany chorobowe występują na błonach śluzowych (jama ustna, narządy płciowe), skórze, wałach paznokciowych, a także w narządach wewnętrznych. Drożdżyca stóp atakuje przestrzenie międzypalcowe i ma charakter zmian rumieniowo-złuszczających.

⇑Grzybice skóry

choroby ludzi i zwierząt wywoływane przez grzyby chorobotwórcze – najczęściej dermatofity (ten rodzaj grzybic bywa nazywany właściwymi), atakujące naskórek, paznokcie i włosy. Zmiany skórne wywołują również grzyby drożdżopodobne, najczęściej w fałdach skórnych lub też na błonie śluzowej. Niekiedy zmiany chorobowe wywołują także grzyby pleśniowe.

Rozwojowi grzybów sprzyja przede wszystkim wilgoć, ciepło i brak światła. Ważne są także czynniki wrodzone (np. atopia, zaburzenia rogowacenia), nabyte (np. stosowanie leków – w tym także antybiotyków, choroby naczyń obwodowych, stosowanie opatrunków okluzyjnych, otarcia czy maceracja naskórka) lub środowiskowe (w pewnych grupach środowiskowych obserwuje się więcej grzybic, np. wśród żołnierzy lub sportowców).

Leczenie, zależne od rodzaju grzybicy, polega na stosowaniu miejscowo lub ogólnie preparatów przeciwgrzybicznych.

⇑Grzybica stóp

najczęściej spotykane zakażenie grzybicze, występuje u 30 proc. populacji (w Polsce 42 proc.).

Wyróżnia się 3 odmiany tej grzybicy:

międzypalcowa – charakteryzuje się złuszczeniem i maceracją między palcami
potnicowa – przeważają wykwity pęcherzykowe
złuszczająca – pojawiają się ogniska rumieniowe z nadmiernym rogowaceniem.

⇑Grzybica paznokci

stanowi do 40 proc. wszystkich schorzeń grzybiczych skóry i jej przydatków. Paznokcie stóp są częściej zakażone niż palców dłoni. Zwykle zakażenie rozpoczyna się od palucha i stopniowo obejmuje inne paznokcie stopy. Proces chorobowy zaczyna się od wolnego brzegu płytki paznokciowej i ma postać białawej lub żółtej plamy. Następnie płytka paznokciowa staje się mętna, grubieje i kruszy się.

⇑Grzybice dermatofitowe

tzw. właściwe grzybice – schorzenia skóry, włosów paznokci wywoływane przez dermatofity.

⇑Grzyby Fungi

cudzożywne organizmy plechowe, obecnie traktowane jako odrębne królestwo. Nie mają w komórkach chloroplastów, dlatego nie są samożywne, pasożytują na organizmach żywych (głównie roślinach) lub żywią się ich szczątkami. Jest ich ok. 100 tys. gatunków (glonowce, workowce i podstawczaki). Występują głównie na lądzie, rzadziej w środowisku wodnym. Do rozwoju grzybów jest konieczne odpowiednie podłoże, temperatura i wilgotność. Badaniem grzybów zajmuje się mikologia.

⇑Leczenie skojarzone grzybicy

jednoczesne stosowanie preparatów doustnych i miejscowych.

⇑Mikologia

nauka o grzybach, obejmuje wszystkie zagadnienia związane z tymi organizmami (ich morfologię, anatomię, cytologię, rozmnażanie, klasyfikację, a także biologię, fizjologię, geografię i in.). Okres naukowego poznawania i opisywania grzybów zapoczątkowały (1801 i 1821) dzieła Ch.H. Persoona, S.F. Graya i E.M. Friesa, dotyczące klasyfikacji. Twórcą współczesnej mikologii jest A.H. de Bary.

⇑Mikozy

choroby zakaźne zwierząt i ludzi (grzybice) oraz roślin, wywoływane przez pasożytnicze grzyby. Mikozy są najliczniejszymi chorobami zakaźnymi uprawnych roślin polowych i ogrodniczych oraz roślin leśnych.

⇑Potnica

występowanie w obrębie dłoni i stóp głęboko usadowionych pod naskórkiem licznych pęcherzyków wypełnionych treścią surowiczą, może pojawić się w grzybicy stóp.

⇑Profilaktyka

najważniejsze działania zapobiegające grzybicy stóp i paznokci: higiena, noszenie przewiewnej odzieży i butów, używanie własnego obuwia, ręczników, myjek, gąbek, zabiegi kosmetyczne w obrębie paznokci wykonywane własnymi nożyczkami
i cążkami. Ostrożność w miejscach publicznie dostępnych: na basenach, w saunach, pod natryskami itp.

⇑Terbinafina

jeden z najnowszych i najbardziej skutecznych leków przeciwgrzybicznych, należący do grupy alliloamin. Działa grzybobójczo (w porównaniu do większości preparatów grzybostatycznych, które tylko hamują rozwój grzybów) na wiele grzybów chorobotwórczych, skuteczna w zakażeniach dermatofitowych skóry i paznokci.

Jak udowodniły badania naukowe, w porównaniu z innymi lekami – jest bardziej skuteczna, bardziej bezpieczna, szybsza w działaniu.

Terbinafina wpływa na biosyntezę steroli u grzybów poprzez hamowanie epoksydazy skwalenowej w błonie komórki grzyba, co prowadzi do wewnątrzkomórkowego nagromadzenia skwalenu i w konsekwencji śmierci komórki grzyba.

Formularz kontaktowy